Zęby mleczne cz. 2

Jeszcze nie tak dawno cieszyliśmy się z tego, że nasza pociecha ma już pierwszy ząbek, a tu nagle słyszymy „rusza mi się ząb”. To znak, że nadchodzi pora, w której nasze dziecko będzie systematycznie tracić zęby mleczne wymieniając je na trwałe i mocne zęby stałe. Wypadanie zębów mlecznych najczęściej rozpoczyna się ok. 5-6 roku życia. Pierwsze z reguły wypadają dolne jedynki, czyli siekacze, znacznie rzadziej wymiana zębów zaczyna się od górnych jedynek. W tym samym czasie tuż za ostatnimi zębami mlecznymi (piątkami) zaczynają wyrzynać się pierwsze zęby stałe ( trzonowe szóstki). Na proces wymiany zębów wpływ mają różne czynniki.

Najczęściej wymiana zębów mlecznych na stałe wcześniej następuje u dziewczynek niż u chłopców, ale niebagatelny wpływ mają również:
– ogólny rozwój dziecka,
– ogólny stan zdrowia dziecka,
– stan fizyczny dziecka itp.
Po wypadnięciu jedynek i wyrżnięciu się szóstek dalsze mleczaki są zastępowane przez zęby stałe w następującej kolejności:
– siekacze boczne (dwójki) dolne ok.7-8 roku życia,
– siekacze boczne (dwójki) górne ok. 8-9 roku życia,
– kły (trójki) ok. 10-11 roku życia,
– pierwsze przedtrzonowce ( czwórki) ok.10-11 roku życia,
– drugie przedtrzonowe (piątki) ok. 11-12 roku życia,
– na koniec wyrzynają się drugie trzonowce stałe ( siódemki) ok. 13 roku życia.
Trzecie zęby trzonowe ( ósemki) wyrzynają się już w różnym wieku, a czasem nie wyrzynają się wcale, dlatego za pełne uzębienie stałe uważa się 28 zębów ( od siódemki do siódemki).

Często słyszymy taką opinię: „ po co dbać o mleczaki i je leczyć skoro one i tak wypadną”. Owszem wypadną, ale nie powinny być zepsute, ponieważ próchnica przenosi się bezpośrednio z zębów mlecznych na zęby stałe. Dlatego warto dbać o pielęgnację zębów mlecznych przez cały okres ich posiadania przez nasze dziecko, a w miarę potrzeby także je leczyć. Zęby mleczne są bardziej podatne na próchnicę ze względu na mniejszy od stałych stopień mineralizowania (twardości) zaniedbanie zębów mlecznych może mieć w przyszłości przykre konsekwencje. Prawie na pewno u dziecka, które zbyt wcześnie straci zęby mleczne z powodu zaniedbań szczęka i żuchwa nie rozwiną się w sposób prawidłowy.

Stałe zęby nie będą miały dość miejsca, by wyrosnąć prawidłowo, mogą pojawić się jedne nad drugimi np. od strony podniebienia lub warg. Może to powodować bardzo trudne do skorygowania wady zgryzu, a nawet deformacje twarzy. Dlatego pielęgnację zębów mlecznych zaczynamy już przed ich pojawieniem się w buzi maluszka ( o tym pisaliśmy we wcześniejszym artykule) i kontynuujemy aż do utraty ostatniego mleczaka ( potem dbamy już o zęby stałe). Mówiąc o pielęgnacji zębów mlecznych mamy na myśli nie tylko pielęgnację w domu, ale także systematyczną opiekę stomatologa.
Jak pielęgnować zęby mleczne?
– regularne szczotkowanie – właściwie dobrana pasta ( dla najmłodszych łagodna, zawierająca substancje czyszczące o niskim współczynniku ścieralności szkliwa oraz dużą ilość ksylitolu, który pomimo słodkiego smaku nie niszczy szkliwa i działa hamująco na rozwój bakterii w jamie ustnej) i szczoteczka odpowiedniej wielkości i miękkości,
– u dzieci starszych, które potrafią pluć, stopniowe wprowadzanie past z fluorem oraz dodatkowo płynów do płukania ust dla dzieci,
– częsta, raz na 3 miesiące oraz po każdej infekcji wymiana szczoteczki,
– uważać na cukier – najlepiej po każdym zjedzeniu słodyczy myć zęby,
– po wieczornym myciu zębów nie podawać dziecku nic poza wodą do picia,
– regularne odwiedzanie gabinetu stomatologicznego.
Co nam przysługuje z NFZ.?
– badanie lekarskie stomatologiczne z instruktażem higieny jamy ustnej (raz w roku),
– kontrolne badania lekarskie (3 razy w roku),
– zdjęcia rentgenowskie zewnątrzustne,
– leczenie próchnicy,
– znieczulenie,
– usunięcie zębów,
– leczenie zmian na błonie śluzowej jamy ustnej,
– usunięcie kamienia nazębnego,
– leczenie endodontyczne (kanałowe) zębów przednich u dorosłych oraz wszystkich zębów u dzieci oraz kobiet w ciąży i połogu.
Ponadto dzieciom i młodzieży do 18 roku życia należy się również:
– zabezpieczenie lakiem szczelinowym bruzd zębów szóstych (raz do ukończenia 7 roku życia);
– lakierowanie wszystkich zębów stałych;
– impregnacja zębiny zębów mlecznych;
– leczenie próchnicy zębów mlecznych i stałych;
– kosmetyczne pokrycie niedorozwoju szkliwa w zębach stałych;
– leczenie chorób przyzębia;
– leczenie ortodontyczne do ukończenia 12 roku życia;
– wypełnienia kompozytowe światłoutwardzalne.
Jak widzimy większość zabiegów stomatologicznych zarówno profilaktycznych, jak i leczniczych możemy wykonać w ramach refundacji przez NFZ.

Poniżej przykładowy harmonogram wizyt kontrolnych w ramach NFZ:

6 miesiąc życia
1. Wizyta kontrolna z instruktażem matki w zakresie higieny jamy ustnej.
2. Badanie lekarskie stomatologiczne w zakresie początku ząbkowania i stanu jamy ustnej.

9 miesiąc życia
1. Ocena stanu uzębienia mlecznego z instruktażem matki w zakresie higieny jamy ustnej.
2. Profilaktyka fluorkowa przy braku przeciwwskazań.

12 miesiąc życia
1. Wizyta adaptacyjna z oceną stanu uzębienia mlecznego.
2. Kontrola higieny jamy ustnej (badanie kontrolne wraz z instruktażem matki w zakresie higieny jamy ustnej).
3. Profilaktyka fluorkowa przy braku przeciwwskazań.

2 rok życia
1. Wizyta adaptacyjna.
2. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy puw* dla zębów mlecznych.
3. Kontrola higieny jamy ustnej ( wraz z instruktażem matki w zakresie higieny jamy ustnej).
4. Ocena stanu morfologicznego i funkcji żucia oraz wyżynania zębów obejmuje:a) sprawdzenie liczby jednoimiennych dolnych i górnych siekaczy po prawej i lewej stronie oraz przebiegu linii pośrodkowej;
b) sposób zwierania się siekaczy;
c) sprawdzenie toru oddychania;
d) sposób układania dziecka do snu;
e) sposób karmienia;
f) sprawdzenie występowania nawyków w postaci ssania smoczków lub palców.
5. Zastosowanie działań zapobiegających wadom zgryzu – profilaktyka ortodontyczna.
6. Profilaktyka profesjonalna próchnicy, w tym profilaktyka fluorkowa w przypadku braku przeciwwskazań.

4 rok życia
1. Wizyta adaptacyjna – przysługuje w przypadku pierwszej wizyty dziecka.
2. Kontrola higieny jamy ustnej ( badanie kontrolne wraz z instruktażem higieny jamy ustnej oraz oceną stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy puw* dla zębów mlecznych).
3. Ocena stanu morfologicznego i funkcji żucia oraz wyrzynania zębów obejmuje:
a) sprawdzenie liczby zębów oraz przebiegu linii pośrodkowej;
b) sposób zwierania siekaczy;
c) sprawdzenie toru oddychania;
d) sprawdzenie występowania nawyków
4. Zastosowanie działań zapobiegających wadom zgryzu – profilaktyka ortodontyczna.
5. Profilaktyka profesjonalna próchnicy w tym profilaktyka fluorkowa w przypadku braku przeciwskazań.

5 rok życia
1. Wizyta adaptacyjna – przysługuję jeśli dziecko nie odbyło jej wcześniej.
2. Kontrola higieny jamy ustnej ( badanie kontrolne wraz z instruktażem higieny jamy ustnej oraz oceną stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy puw* dla zębów mlecznych).
3. Ocena stanu morfologicznego i funkcji żucia oraz wyrzynania zębów obejmuje:
a) sprawdzenie liczby zębów;
b) sposób zwierania się siekaczy oraz przebieg linii pośrodkowej i linii za tylnymi powierzchniami drugich zębów trzonowych mlecznych;
c) występowanie nawyków;
d) starcie powierzchni żujących mlecznych trzonowców
e) sposób kontaktu kłów.4. Zastosowanie działań zapobiegających wadom zgryzu – profilaktyka ortodontyczna.5. Profilaktyka profesjonalna próchnicy w tym profilaktyka fluorkowa przy braku przeciwwskazań. Dotyczy zębów stałych i mlecznych.

6 rok życia
1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy puw* dla zębów mlecznych i PUW* dla zębów stalych.
2. Kontrola jamy ustnej wraz z instruktażem.
3. Ocena stanu morfologicznego i funkcji żucia oraz wyrzynania zębów obejmuje:a) sprawdzanie typu wyrzynania zębów stałych (siekaczy lub trzonowców);
b) sposób zwierania się pierwszych stałych zębów trzonowych według zasad Angle`a;
c) występowanie nawyków ustnych;
d) starcie powierzchni żujących zębów mlecznych.4. Zastosowanie działań zapobiegającym wadom zgryzu – profilaktyka ortodontyczna.
5. Profilaktyka profesjonalna próchnicy w tym profilaktyka fluorkowa przy braku przeciwwskazań. Dotyczy zębów stałych i mlecznych.

7 rok życia
1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy puw* dla zębów mlecznych i PUW* dla zębów stalych.
2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika puw* dla zębów mlecznych i PUW* dla zębów stałych.
3. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej w zakresie podstawowego leczenia stomatologicznego lub specjalistycznego leczenia stomatologicznego.
4. Wykrywanie nieprawidłowości wad zgryzu według wskaźnika IOTN:a) wyraźnego zniekształcenia lub) wyraźnego ograniczenia funkcji żucia lub gryzienia oraz wyrzynania zębów.5. Profesjonalna profilaktyka fluorkowa. Dotyczy zębów mlecznych i stałych.

10 rok życia12 rok życia13 rok życia16 rok życia
1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy puw* dla zębów mlecznych i PUW* dla zębów stałych oraz ocena stanu tkanek przyzębia przez oznaczenie głębokości kieszonek dziąsłowych (PD) utraty przyczepu łącznotkankowego (CAL) oraz wskaźnika krwawienia (BOP).
2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika puw* dla zębów mlecznych i PUW* dla zębów stałych.
3. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej w zakresie podstawowego leczenia stomatologicznego lub specjalistycznego leczenia stomatologicznego.
4. Wykrywanie nieprawidłowości wad zgryzu według wskaźnika IOTN:a) wyraźnego zniekształcenia lub) wyraźnego ograniczenia funkcji żucia lub gryzienia oraz wyrzynania zębów.
5. Profesjonalna profilaktyka fluorkowa. Dotyczy zębów mlecznych i stałych.

Zespół BezpieczneDziecko