Rehabilitacja neurologiczna dziecka – kiedy warto ją zastosować?

Wady postawy, problemy z osiągnięciem symetrii ciała, zaburzenia koordynacji ruchowej, asymetrie głowy, wcześniactwo, mózgowe porażenie dziecięce i urazy mózgowo-czaszkowe – w takich sytuacjach najczęściej stosuje się u dzieci rehabilitację neurologiczną. O korzyściach, jakie z niej wynikają, mówi fizjoterapeuta Urszula Bogacka z Centrum Ortopedii i Rehabilitacji ENEL-SPORT.

Rehabilitacja neurologiczna to różnorakie działania terapeutyczne oddziałujące na system nerwowy. – Dzięki niej układ nerwowy zostaje „reedukowany”, a w efekcie tego zależnie od stopnia zaburzenia koordynacji lub uszkodzenia, zbliża się lub wskakuje na właściwy tor funkcjonowania. Niekiedy rehabilitację neurologiczną uzupełnia się innymi działaniami, jednak jest to uzależnione od problemu, z którym dziecko trafia do specjalisty. Dość często są to problemy interdyscyplinarne, przy których wymagane jest współdziałanie kilku specjalistów. Zdarza się też, że problemy ruchowe dziecka współistnieją z problemami neurologicznymi, metabolicznymi, gastrycznymi – informuje Urszula Bogacka.

Podjęta terapia różni się w zależności od zdiagnozowanego problemu i wieku dziecka. – Czasem trzeba zastosować dość intensywną rehabilitację, a czasem wystarczy delikatna stymulacja rozwoju, czyli dobór właściwych zabaw rozwijających dla dzieci – tłumaczy fizjoterapeuta z ENEL-SPORT.

Skonsultuj się ze specjalistą

Do lekarza lub fizjoterapeuty należy zgłosić się, gdy tylko zauważymy niepokojące objawy. Jak najszybsze rozpoczęcie terapii, to większa szansa na uzyskanie lepszego i pełniejszego rozwoju ruchowego. – Najlepiej kontrolnie udać się do pediatry, neurologa dziecięcego lub rehabilitanta pracującego z małymi dziećmi. U niemowląt najlepiej zgłosić się przed ukończeniem 3 miesiąca życia, a u małych dzieci jeśli zauważymy nieprawidłowe stawianie stóp, notoryczne obciążanie jednej kończyny dolnej, niechęć do używania którejś kończyny górnej, częste przewracanie się – mówi Urszula Bogacka.

Rożne metody w zależności od problemu

Po zdiagnozowaniu malucha, specjalista spośród wielu metod neuroterapii wybiera tę najlepiej dopasowaną do schorzenia i wieku dziecka. – Najczęściej stosuje się metodę Vojty, NDT-Bobath oraz terapię manualną, terapię czaszkowo-krzyżową i inne terapie wspomagające proces rehabilitacji, takie jak KinesioTaping czy terapię w wodzie. Metody te mają za zadanie pomóc we wszechstronnym rozwoju, wpływając pozytywnie na jakość życia oraz w przyszłości na niezależność dziecka – stwierdza Urszula Bogacka.

Terapeuci są ostrożni przy określaniu czasu potrzebnego do osiągnięcia założonych efektów. – Istnieje bardzo wiele czynników, które będą wpływały na czas rehabilitacji m.in. stopień zaawansowania zmian, wiek, chęć do ćwiczeń, zaangażowanie w terapię ze strony rodziców, itp. Jednak już po kilku spotkaniach widzimy z jaką szybkością terapia działa i orientacyjnie możemy przewidzieć czas potrzebny do jej zakończenia – mówi specjalistka.

Rola rodziców

Co jeszcze decyduje o sukcesie terapii? Istotna jest przede wszystkim systematyczność. – Zarówno podczas zajęć z rehabilitantem, jak i samodzielnych ćwiczeń rodzica z dzieckiem w domu. Wiąże się z tym właściwe przygotowanie praktyczne i teoretyczne opiekunów, którzy będą wykonywać w domu ćwiczenia zalecone przez specjalistę. To duże wyzwanie dla fizjoterapeuty – w taki sposób przeszkolić rodzica, aby przeprowadzał rehabilitację prawidłowo i czuł się pewnie podczas pracy z własnym dzieckiem.

Odpowiednio dobrany sprzęt rehabilitacyjny oraz monitorowanie stanu zdrowia dziecka w zależności od dobranej terapii to kolejne ważne składowe przyczyniające się do sukcesu terapeutycznego. Nie bez znaczenia jest także dobry kontakt dziecka i rodziców z terapeutą – pomoże uniknąć nieporozumień i sprawi, że ćwiczenia staną się nie tylko przykrą koniecznością, ale formą terapii, której efekty są zauważalne i satysfakcjonujące.

Systematyczność przede wszystkim

Ze względu na to, że każde dziecko rozwija się w innym tempie, ustandaryzowanie rehabilitacji neurologicznej nie jest możliwe. Wszystkie zabiegi dobierane są w oparciu o obserwacje rozwoju psycho-motorycznego dziecka, a ich optymalne dopasowanie jest możliwe dzięki wykonanym wcześniej badaniom oraz przeprowadzonemu wywiadowi.

Jak podkreśla Urszula Bogacka, nieocenione znaczenie w terapii ma czynny udział rodziców. Dzięki ich zaangażowaniu oraz systematycznej pracy z dzieckiem, rehabilitacja może przynieść oczekiwane rezultaty znacznie szybciej niż w przypadku pracy z samym fizjoterapeutą. – Najczęściej zaleca się rodzicom współuczestniczenie w procesie rehabilitacji i ćwiczenie do domu. Zwiększamy w ten sposób intensywność terapii i przez to jej efekt. Przede wszystkim należy też edukować rodziców, żeby wiedzieli na czym polega problem ich dziecka i na co powinni zwrócić szczególną uwagę. Starsze, bardziej świadome dzieci trzeba edukować, pokazywać im np. gdzie występuje u nich skrzywienie kręgosłupa, jak wygląda zdrowy kręgosłup oraz mówić o tym, jakie mogą by konsekwencje niećwiczenia – informuje Urszula Bogacka.