ODRA – choroba, której mogłoby już nie być…
Zanim szczepionka przeciw odrze stała się ogólnie dostępna, każdego roku na świecie chorowało około 130 mln osób. W Polsce przed wprowadzeniem szczepień każdego roku na odrę chorowało od 120 000- 200 000 osób, 100-300 osób umierało. W latach 60-tych po wprowadzeniu masowych szczepień liczba rejestrowanych zachorowań oraz zgonów z powodu odry zaczęła ulegać zmniejszeniu. W krajach gdzie wprowadzono masowe szczepienia odnotowano 98% spadek zachorowań. W wyniku działań związanych z masowymi kampaniami szczepień w latach 2000-2010 udało się ochronić od śmierci z powodu odry ok. 9,6 miliona dzieci.
Globalna liczba zgonów z powodu odry pomiędzy rokiem 2000 a 2012 spadła o 78%. Liczba zachorowań spadła odpowiednio z 853 480 do 226 722. Od 2000r. w ramach kampanii zaszczepiono ponad miliard dzieci. http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=1&id=1331 Kiedy wydawało się, że odra w Europie została prawie wyeliminowana (w latach 2006-2009 odnotowywano pojedyncze przypadki zachorowań) od 2010 r. rozpoczął się wyraźny wzrost liczby zachorowań na odrę (w 2012 r. odnotowano 27 134 zachorowania, w 2013 r. – 31 520 zachorowań).
Gwałtowny wzrost zachorowań na odrę w Europie, który obserwowano w latach 2010-2013 jest związany z zaniechaniem szczepień dzieci przez wielu rodziców w związku z nieuzasadnionymi podejrzeniami co do bezpieczeństwa szczepionki. http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=27&sz=56&to=choroba
Od października 2014 roku obserwujemy wyraźny wzrost zachorowań na odrę w Niemczech(zachorowało ponad 600 osób, tylko w styczniu br. ponad 250 osób). Ostatnio tak wysokie poziomy zapadalności na odrę obserwowano w Niemczech w 2001 roku.
Meldunki Epidemiologiczne w Polsce:
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego- PZH wynika, że w 2014 r. zgłoszono 110 zachorowań na odrę – więcej niż w 2013 r.- 85 zachorowań. Zachorowań na odrę jest coraz więcej, dlatego, że przybywa rodziców, którzy rezygnują ze szczepienia swoich dzieci.
Liczba zachorowań:
http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2014/index_mp.html 2014 r. 110 osób
http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2013/Ch_2013.pdf str. 71 2013 r. 84 osób, 2012 r. 70 osób
http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2011/Ch_2011.pdf str. 61.
2011 r. 38 osób, 2010 r. 13 osób
Pozostałe meldunki:
http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html
Co to jest odra?
Odra to ostra wirusowa choroba zakaźna.
Jedynym źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną jamy nosowo-gardłowej. Bardzo rzadko zakażenie następuje drogą pośrednią przez przedmioty świeżo zanieczyszczone wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej.
Wirusy odry dostają się do organizmu przez usta lub nos oraz przez spojówki. Po namnożeniu w błonach śluzowych przedostają się do różnych organów, tj.: skóry, nerek, żołądka, jelit, wątroby.
Okres wylęgania wynosi najczęściej od 10 do 12 dni.
Co oznacza eliminacja wirusa odry?
Eliminację odry na określonym terenie można osiągnąć przy odpowiednio wysokim odsetku osób zaszczepionych w danym społeczeństwie (>95% w każdym roczniku). Wówczas przerywa się krążenie wirusa odry w populacji. Oznacza to, że jeżeli w społeczeństwie znajdzie się chora (zakażająca) osoba, brak osób nieuodpornionych w jej otoczeniu uniemożliwi rozprzestrzenienie się wirusa odry.
Dlaczego warto szczepić się przeciw odrze?
Szczepienie przeciw odrze chroni przed zachorowaniem i ciężkimi powikłaniami (szczególnie neurologicznymi). Szczepionka przeciw odrze charakteryzuje się wysoką skutecznością 95% (90-98%).
Należy pamiętać, że osoby, które nie są odporne na odrę mogą zakazić się podczas wyjazdu zagranicę, gdzie istnieje możliwość kontaktu z osobami chorymi. Dodatkowo osoby chore przyjeżdżające do Polski z krajów gdzie odnotowywane są przypadki odry mogą stanowić źródło zakażenia dla jeszcze niezaszczepionych niemowląt lub nieszczepionych starszych dzieci i dorosłych.
Tylko osoby uodpornione, które przechorowały odrę lub zostały zaszczepione przeciwko odrze, są chronione przed zachorowaniem.
Jak poważne mogą być objawy odry?
Powikłania w przebiegu odry występują u ok. 30% osób chorych, większość z nich występuje u dzieci do 5 r.ż. oraz dorosłych powyższej 20 lat.
Do powikłań w przebiegu odry należą:
• biegunka i silne odwodnienie organizmu występują u 80 osób na 1000 chorych,
• zapalenie ucha środkowego występuje u 70-90 osób na 1000 chorych,
• zapalenie płuc występuje u 10-60 osób na 1000 chorych,
• zapalenie mózgu występuje u 1 na 1000 chorych,
• drgawki występują u 5 na 1000 chorych,
• zgon występuje u 0,7-2 na 1000 chorych,
• podostre stwardniające zapalenie mózgu występuje u od 1 na 1700 do 1 na 3300 chorych.
Wśród innych rzadkich powikłań należy wymienić: małopłytkowość, hypokalcemię, zapalenie krtani, zapalenie tchawicy, zapalenie rogówki, zapalenie wątroby, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie jelita grubego, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie kłębuszków nerkowych.
Najgroźniejsze powikłanie w przebiegu odry – podostre stwardniające zapalenie mózgu ujawnia się od 4 do 10 lat po przejściu choroby i objawia się postępującym otępieniem, nasilającym się napięciem i sztywnością mięśni oraz drgawkami. Do śmierci dochodzi zwykle w ciągu 2 lat od pojawienia się symptomów. W okresie 2007-2011 w Europie wystąpiło 38 przypadków podostrego stwardniającego zapalenia mózgu. http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=27&sz=54&to=choroba
Szczepionki przeciw odrze w Programie Szczepień Ochronnych.
Szczepienia przeciw odrze wykonuje się skojarzoną szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce. Skuteczność szczepionek przeciw odrze jest bardzo wysoka. Po otrzymaniu dwóch dawek szczepionki co najmniej 95% (90-98%) dzieci jest chronionych przed zachorowaniem na odrę.
Szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce są obowiązkowe (finansowane z budżetu Ministra Zdrowia) dla dzieci
• w 13-14 miesiącu życia (I dawka),
• w 10 roku życia (II dawka).
OSOBY UCHYLAJĄCE SIĘ OD OBOWIĄZKOWYCH SZCZEPIEŃ W LATACH 2004-2013
http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2013/Sz_2013.pdf str. 91
Źródło:
- Główny Inspektorat Sanitarny
• Portal Szczepienia.info http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=27&to=choroba
• Meldunki Epidemiologiczne http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html
