Narzędzia coachingowe w pracy z uczniem ? – Rozmowa z Joanną Żukowską

WKP: Czy metody i narzędzia rozwoju stosowane w coachingu biznesowym można przenieść do szkoły? Czy uczeń powinien np. identyfikować swoje mocne i słabe strony lub oceniać poziom satysfakcji życiowej w wieku np. 10-12 lat?

Joanna Żukowska: Narzędzia coachingowe nie są przypisane wyłącznie do biznesu, bardziej wiążą się z tzw. life coachingiem. Mogą być jak najbardziej wykorzystywane w szkole, a nauczyciele mogą się nimi posługiwać w relacjach z uczniami właściwie bez bariery wiekowej. Nauczyciel może intuicyjnie dobierać narzędzia, dopasowywać je do grupy wiekowej, wybierać bardziej lub mniej złożone.

Koło życia, SWOT, piramida DILTS’a, SMART, „złote pytania” to doskonałe narzędzia ułatwiające pracę z uczniem. Ich znajomość pozwala w łatwy, konstruktywny i bezstresowy dla obydwu stron sposób przekazywać informacje. Zależnie od potrzeb można wykorzystywać mniej lub bardziej złożone narzędzia, lub posłużyć się tymi najprostszymi, wręcz intuicyjnymi, jak np. praca z efektywnymi pytaniami.

Rzecz jasna nie mówimy o coachingu w szkole, tylko o wykorzystywaniu jego metod i narzędzi. Ważne, żeby o tym pamiętać.

WKP: Czy wykorzystanie tych narzędzi nie rodzi ryzyka, że uczeń nie udźwignie takiej wiedzy lub np. samooceny? Czy są mu one potrzebne?

JŻ: Wykorzystanie tych narzędzi motywuje i mobilizuje ucznia. Poszerza jego horyzonty, pobudza kreatywność i wyobraźnię uczniów. Pozwala uczniowi dostrzec i docenić zaangażowanie nauczyciela, a nauczycielowi daje informacje o mocnych i słabych stronach ucznia. Bo taki jest właśnie cel wykorzystywania narzędzi coachingowych – szukanie zdolności i poznawanie preferencji ucznia.

Metody przeniesione z life coachingu skracają dystans między współpracującymi i zwiększają zaufanie do nauczyciela, który może być swego rodzaju mentorem. Uczeń otwiera się, chętniej udziela odpowiedzi. Dlatego nie można powiedzieć, że praca z narzędziami coachingowymi w szkole niesie jakieś zagrożenie dla ucznia – dziecka.

WKP: Jeśli oceniamy, że metody i narzędzia coachingowe są przydatne w oświacie, to gdzie jest ich miejsce w procesie edukacji, na lekcjach? W ramach jakiegoś przedmiotu?

JŻ: Nauczyciele chętnie wykorzystują te narzędzia w szkole w różnych okolicznościach. Ich wykorzystanie sprawia, że nauczyciele odczuwają duży skok jakościowy w pracy z uczniami. Narzędzia pozwalają na zmianę perspektywy. Można ich używać w czasie lekcji, w tradycyjnej edukacji. Można zastosować w indywidualnej pracy z uczniem, jak i w grupowej.

Rzecz jasna, trudniej stosować narzędzia na lekcjach matematyki czy fizyki, ale przedmioty humanistyczne, nauki biologiczne dają bardzo szeroki wachlarz możliwości. W przypadku nauk ścisłych sugeruje się wykorzystywanie mniej zaawansowanych narzędzi coachingowych.

Należy także pamiętać, iż narzędzia coachingowe koncentrują się na otwartej rozmowie opartej na efektywnych pytaniach, dzięki którym budujemy zaufanie między nauczycielem, a uczniem (klasą) oraz w istotny sposób podnosimy ich motywację do nauki.

WKP: Czy nauczyciele są przygotowani (znają te narzędzia) do zastosowania ich w oświacie?

JŻ: Nauczyciele są przygotowani do pracy z tymi narzędziami, chociaż czasami niektórzy traktuje je początkowo z pewną rezerwą. Metody coachingowe wymagają otwartości, uczciwości i odpowiedzialności. Podobnie jak sam zawód nauczycielski. Zatem nauczyciele mają naturalne predyspozycje do zadawania pytań, ustalania preferencji, dociekania przyczyn słabości i mocnych stron.

Zresztą to nic nowego w szkole. Nauczyciele przygotowując się do wykonywania zawodu, w czasie studiów pedagogicznych, uczyli się wielu z nich. Teraz niektórzy może zapominają, czego się uczyli na studiach. A inni właśnie nie – stosują je permanentnie. Narzędzia te znane są od lat 90. Warto nadmienić, że aktualnie nauczyciele chętnie uczestniczą w programach rozwojowo-szkoleniowych, zawierających narzędzia coachingowe.

dr Joanna Żukowska

Absolwentka Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Adiunkt w Instytucie Międzynarodowego Zarządzania i Marketingu w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Współpracownik Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH. Ekspert i partner IMMOQEE. Ma wieloletnie doświadczenie w praktyce biznesowej, coachingowej i trenerskiej. Specjalizuje się w coachingu, marketingu strategicznym, strategiach konkurencji, komunikacji, kreowaniu relacji z klientem. Posiada Międzynarodowy Certyfikat Trenera w zakresie treningu, uczenia się i rozwoju wydawany przez Edexcel i BTEC Professional Qualifications. Uzyskała także certyfikat CoachWise posiadający akredytację Internetional Coach Federation. Członek ICF. Absolwentka rocznych warsztatów pedagogicznych pod patronatem Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Autorka licznych publikacji naukowych powyższej tematyki, prelegentka podczas konferencji i seminariów.

Kierownik Studiów Podyplomowych Coachingu na SGH.