Infekcje dróg moczowych u dzieci

Infekcje układu moczowego są jednymi z najczęściej występujących infekcji u niemowląt i małych dzieci. Szacuje się, że do ukończenia 7 roku życia ok. 8 % dziewczynek i 2 % chłopców przynajmniej raz przebyło zakażenie dróg moczowych. Widzimy wyraźnie, że problem ten znacznie częściej dotyka dziewczynki niż chłopców. Związane to jest z budową anatomiczną tzn. krótszą cewką moczową i mniejszą odległością jej ujścia od odbytu. Źródłem zakażenia najczęściej są bakterie, które przedostają się do cewki moczowej, a potem do pęcherza moczowego gdzie następuje ich namnażanie i rozwój infekcji. Bakterią najczęściej wywołującą zakażenia układu moczowego jest pałeczka okrężnicy (Escherichia coli), mogą to być jednak także inne bakterie oraz rzadziej wirusy lub grzyby.

Jak może dojść do zakażenia dróg moczowych u dzieci?

Do zakażenia dróg moczowych może dojść z bardzo wielu powodów min. wtedy, gdy:
– niewłaściwie dbamy o higienę dziecka – u niemowląt zbyt rzadko zmieniana pieluszka, u dzieci starszych niewłaściwa i zbyt rzadka pielęgnacja okolic intymnych,
– dziecko powstrzymuje się od siusiania, tzn. nie siusia wtedy, kiedy powinno,
– dziecko nie opróżnia pęcherza do końca,
– dziecko korzysta ze wspólnej toalety (szczególnie w przedszkolu, szkole) i siada
bezpośrednio na desce sedesowej – można temu zapobiec stosując jednorazowe nakładki,
– niewłaściwie myjemy okolice intymne dziecka – pamiętajmy zawsze od przodu w stronę pupy, nigdy odwrotnie,
– pęcherz jest przechłodzony ( zbyt długa kąpiel w morzu, czy basenie, chodzenie w mokrym kostiumie kąpielowym, siadanie na zimnych powierzchniach),
– dziecko miewa częste zaparcia – mogą powodować niepełne opróżnianie pęcherza i w ten sposób sprzyjać zakażeniom,
– u dziecka występują wady rozwojowe układu moczowego.

Jakie są objawy zakażenia dróg moczowych u dzieci?

Zakażenie dróg moczowych niełatwo jest rozpoznać. Szczególnie u niemowląt i dzieci poniżej 2 lat, ponieważ jego objawy nie są charakterystyczne. Bardzo często jedynym objawem choroby jest gorączka, której nie towarzyszy katar ani kaszel. Może też pojawić się ból brzucha, kolka jelitowa, biegunka, wymioty, czy brak apetytu (wręcz niechęć do jedzenia). Pojawienie się któregoś z tych objawów u niemowlęcia powinno skłonić nas do wizyty u pediatry, który po zbadaniu dziecka podejmie dalsze działania np. zleci badania moczu (ogólne i na posiew z antybiogramem), krwi, a w przypadku, gdy dziecko jest bardzo małe i lekarz uzna, że jego stan jest poważny, skieruje was do szpitala w celu przeprowadzenia niezbędnych badań i podania leków w kroplówkach. Dużo łatwiej rozpoznać zakażenie dróg moczowych u dzieci starszych, gdyż u nich pojawiają się już charakterystyczne dla tej choroby objawy, takie jak:
– ból i pieczenie przy siusianiu,
– częstsze niż zwykle siusianie,
– zmiana koloru i zapachu moczu,
– bolesne parcie na pęcherz,
– nietrzymanie i mimowolne oddawanie moczu,
– czasem dziecko nie może się wysiusiać, choć bardzo by chciało,
– mogą występować bóle brzucha i dolnej okolicy pleców,
– może pojawić się krew lub ropa w moczu,
– dziecko może moczyć się w nocy,
– częstym objawem jest również gorączka.
Kiedy pojawią się pierwsze objawy możemy spróbować złagodzić je, a w łagodniejszej postaci nawet zahamować dalszy rozwój choroby domowymi sposobami, takimi jak np.:
– podawanie dużej ilości płynów w celu rozrzedzenia moczu i wypłukania bakterii z pęcherza,
– zakwaszanie moczu ( bakterie rozwijające się w pęcherzu nie lubią kwaśnego środowiska) – pomocny może okazać się sok z żurawiny, który pomaga zwalczyć infekcję, dobrze jest podawać również witaminę C,
– ciepła kąpiel lub nasiadówka,
– zachęcanie dziecka do częstszego siusiania i całkowitego opróżniania pęcherza,
– zwracanie większej uwagi na higienę okolic intymnych dziecka,
– najlepiej pozostawić dziecko w łóżku i dbać o to, by się porządnie wygrzało.
Jeżeli objawy nie ustępują lub się nasilają konieczna jest pomoc lekarza pediatry. Leczenie zapalenia układu moczowego polega najczęściej na podawaniu antybiotyków lub, szczególnie w lżejszych przypadkach u dzieci starszych, chemioterapeutyków np. nitrofuratoniny. Ważne jest, aby zaleconą kurację przeprowadzić do końca, także wówczas jeśli objawy ustąpiły wcześniej. Po zakończeniu kuracji należy wybrać się do kontroli, ponieważ nie wyleczona do końca infekcja może powracać, a często nawracające zakażenia układu moczowego mogą prowadzić nawet do uszkodzenia nerek.

Zapobieganie infekcjom układu moczowego.

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia infekcji dróg moczowych naszego dziecka należy:
– dbać o higienę okolic intymnych dziecka – często zmieniać pieluszki, dokładnie myć krocze u dzieci ( u chłopców odchylać napletek i utrzymywać żołądź w czystości, u dziewczynek rozchylać wargi sromowe w celu dokładnego umycia),
– myć dziecko, szczególnie dziewczynki prawidłowo, a więc od przodu ku tyłowi, w ten sposób nie przeniesiemy bakterii z okolic odbytu do cewki moczowej,
– dbać, aby dziecko dużo piło, kiedy pije za mało, mocz się zagęszcza i łatwiej rozwijają się w nim bakterie,
– pilnować, by dziecko nie powstrzymywało się na siłę od siusiania i zachęcać je do korzystania z nocnika lub toalety wtedy, gdy widzimy, że zaczyna przebierać nóżkami, zaciskać kolana itd.,
– uczyć dziecko, aby nie siadało na desce sedesowej w toaletach w szkole, przedszkolu i innych miejscach publicznych ( być może warto zainwestować w jednorazowe nakładki na deskę, których dziecko mogłoby używać),
– leczyć zaparcia, bo sprzyjają one zakażeniom układu moczowego,
– przebierać dziecko w suche majteczki po kąpieli w morzu, jeziorze, czy basenie,
– podawać dziecku napoje z dużą ilością witaminy C np. sok z żurawiny, które zakwaszając mocz utrudniają rozwój bakterii.

Ponieważ zaniedbane infekcje dróg moczowych u dzieci mogą prowadzić do różnego rodzaju powikłań mających często wpływ nawet na resztę życia naszego dziecka należy starać się im zapobiegać, a jeśli to się nie udaje, to leczyć domowymi sposobami lub farmakologicznie. Postępując w taki sposób zapewnimy naszemu dziecku prawidłowy rozwój i komfort życia oraz uchronimy je od niepotrzebnych stresów, bólu i groźnych konsekwencji, które mogą ujawnić się dopiero w dorosłym życiu.

Zespół BezpieczneDziecko