Alergia i wstrząs anafilaktyczny
Dziś odsetek dzieci rodzących się z alergiami sukcesywnie wzrasta. Nie każda alergia prowadzi do wstrząsu anafilaktycznego, jednak posiadamy wiedzę, która mówi nam na jakie składniki organizm może zareagować wstrząsem i jak zareagować w razie jego wystąpienia.
Co to jest wstrząs anafilaktyczny?
Jest to gwałtowna, silna i ogólnoustrojowa reakcja organizmu na alergen, która może doprowadzić do śmierci. Z reguły w bardzo szybkim tempie od 5 do 30 minut występują po sobie objawy takie jak między innymi: swędząca wysypka, obrzęk krtani, obrzęk języka, gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego, spowolniona akcja serca. Czasem te objawy pojawiają się do 2 godzin po spożyciu alergenu. W zetknięciu z alergenem uwalnia się histamina, gwałtownie rozszerzają się naczynia krwionośne, układ krwionośny się opróżnia (woda uchodzi do jamy brzusznej), gwałtownie spada ciśnienie krwi, serce pustoszeje i bije z trudem coraz wolniej. Występuje obrzęk krtani utrudniając wykonanie kolejnego oddechu.
Objawy:
ze strony układu pokarmowego:
– ból brzucha,
– biegunkę,
– wymioty zawroty głowy, bladość skóry, suchość i drapanie w gardle, uczucie niepokoju;
ze strony układu oddechowego:
– suchość w gardle, drapanie,
– duszność, świst przy oddychaniu,
– obrzęk krtani, gardła i języka,
– nagła chrypka, ból przy przełykaniu, duszący kaszel,
– niewydolność oddechowa, przyśpieszony płytki oddech,
ze strony układu krwionośnego:
– bladość skóry,
– spadek ciśnienia tętniczego,
– zwolnienie pracy serca,
– zawroty głowy i utrata przytomności,
ze strony układu nerwowego:
– uczucie strachu, spazmy,
– uczucie oszołomienia,
skóra:
– świąd skóry, wysypka.
Co wywołuje wstrząs anafilaktyczny?
Czynniki wywołujące reakcję anafilaktyczną organizmu można podzielić na :
– pokarmy: orzeszki ziemne(arachidowe), mleko krowie, jaja, owoce morza, pszenica, sezam, orzechy,
– leki: antybiotyki np. penicylina i jej pochodne, tetracyklina, aspiryna oraz niesterydowe leki przeciwzapalne,
– jad owadów: ukąszenia pszczoły, osy szerszenia lub rodziny pluskwiaków,
– inne czynniki ryzyka: lateks, astma oskrzelowa, gwałtowne ochłodzenie ciała.
Bardzo ważnym jest fakt, że wstrząs anafilaktyczny może przytrafić się osobie, u której nie stwierdzono dotychczas żadnej alergii.
Jak reagować na wstrząs anafilaktyczny?
Niezmiernie ważna jest trzeźwość umysłu i połączenie wydarzeń występujących po sobie w ciągu 2 godzin. Objawy wstrząsu następuje od 5 do 30 minut (po spożyciu, niektórych pokarmów nawet do 2 godzin) i są gwałtowne. Jeśli w porę zorientujemy się, że mamy do czynienia z postępującym wstrząsem to możemy zacząć interweniować już w jego I fazie.
1. Wzywamy pogotowie ratunkowe.
2. Układamy osobę chorą na leżąco, na plecach.
3. Podajemy adrenalinę – zastrzyk w udo z ampułkostrzykawki.
4. Podajemy leki przeciwhistaminowe – np. clemastine.
5. Unosimy nogi do góry aby krew jak najszybciej spłynęła do serca i mózgu.
6. Kontrolujemy tętno.
7. Jesteśmy przygotowani do wykonania RKO do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego.
RKO – niemowlęta
1. Wykonaj 5 wdechów ratowniczych
2. Wykonaj 30 uciśnięć – uciskaj mostek 2 palcami na głębokość 1/3 wymiaru przednio-tylnego
3. Wykonaj 2 oddechy ratownicze
4. Wykonaj 30 uciśnięć – uciskaj……….
5. Proporcję 2/30 zachowujemy do przyjazdu pogotowia ratunkowego lub do momentu powrotu funkcji życiowych.
RKO – dzieci w wieku przedszkolnym
1. Wykonaj 5 oddechów ratowniczych
2. Wykonaj 30 uciśnięć – uciskaj mostek 1 lub 2 dwiema rękami w zależności od wieku dziecka na głębokość 1/3 wymiaru przednio-tylnego
3. Wykonaj 2 oddechy ratownicze
4. Wykonaj 30 uciśnięć – uciskaj……….
5. Proporcję 2/30 zachowujemy do przyjazdu pogotowia ratunkowego lub do momentu powrotu funkcji życiowych.
RKO – osoba dorosła
1. Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej – uciskaj mostek, jedną rękę układamy na mostku, drugą kładziemy na wierzch splatając palce
2. Wykonaj 2 wdechy ratownicze
3. Wykonaj 30 uciśnięć – uciskaj……..
4. Proporcję 2/30 zachowujemy do przyjazdu pogotowia ratunkowego lub do momentu powrotu funkcji życiowych.
Zapobieganie
Czy można w ogóle mówić o zapobieganiu wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego? Ma to zastosowanie jedynie w przypadku osób ze stwierdzoną alergią na czynniki wywołujące wstrząs. Wówczas można wystrzegać kontaktu z alergenami aby maksymalni zminimalizować ryzyko wystąpienia wstrząsu. Jeśli mamy do czynienia z alergią pokarmową to dokładne studiowanie ulotek produktów, które spożywamy może nas uchronić przed tragedią – choć nie zawsze.
Ważne jest też wybieranie odpowiednich barów, restauracji w którym się stołujemy. W przypadku dzieci największy nacisk należy położyć na edukację i uświadomienie powagi problemu. Alergii nie można bagatelizować tłumacząc, że to tylko katar sienny, czy kaszel alergiczny lub drobna wysypka. Do problemu alergii należy podejść z powagą i respektem bo szybkość i „skuteczność” wstrząsu anafilaktycznego rośnie z minuty na minutę. Posiadając wiedzę o alergii powinniśmy być w posiadaniu adrenaliny w ampułkostrzykawkach wówczas możemy zminimalizować gwałtowność wstrząsu i niejednokrotnie ocalić życie.
